จอมพล สฤษดิ์ ธนะรัชต์


2 กุมภาพันธ์ 2502 – 8 ธันวาคม 2506

จอมพล สฤษดิ์ ธนะรัชต์ เกิดเมื่อวันที่ 16 มิถุนายน 2451 ที่บ้านปากคลองตลาด ตำบลพาหุรัด จังหวัดพระนคร เป็นบุตรของพันตรีหลวงเรืองเดชอนันต์ (ทองดี ธนะรัชต์) และนางจีนทิพย์ ธนะรัชต์

การศึกษา จอมพลสฤษดิ์ ธนะรัชต์ เมื่อเยาว์วัยได้ติดตามมารดาไปศึกษาที่โรงเรียนประจำจังหวัดมุกดาหาร แล้วกลับมาศึกษาต่อที่โรงเรียนวัดมหรรณพาราม และศึกษาต่อในโรงเรียนทหารชายพระนคร และโรงเรียนนายร้อยพระจุลจอมเกล้า (ชื่อเดิม โรงเรียนนายร้อยทหารบก) เมื่อ พ.ศ. 2462 มีอายุเพียง 11 ปี ลงทะเบียนเข้ารับราชการเมื่อวันที่ 1 เมษายน 2469 สำเร็จการศึกษาชั้น 6 เมื่อ พ.ศ. 2471

การรับราชการ จอมพลสฤษดิ์ ธนะรัชต์ ได้รับราชการทหาร และได้เลื่อนตำแหน่งโดยลำดับ ที่สำคัญ เช่น ประจำกองพันทหารราบที่ 4 (พ.ศ. 2475) ผู้บังคับกองร้อยปืนใหญ่ทหารราบลพบุรี (พ.ศ. 2481) ผู้บัญชาการกองพลที่ 1 (พ.ศ. 2491) แม่ทัพกองทัพที่ 1 มหาดเล็กรักษาพระองค์ (พ.ศ. 2493) ผู้บัญชาการทหารบก (พ.ศ. 2497) ผู้บัญชาการทหารสูงสุด (พ.ศ. 2500) และผู้รักษาการในตำแหน่งอธิบดีกรมตำรวจ (พ.ศ. 2502)

บทบาททางการเมือง จอมพลสฤษดิ์ ธนะรัชต์ ได้ดำรงตำแหน่งรัฐมนตรีช่วยว่าการกระทรวงกลาโหม (พ.ศ. 2494-2495) รัฐมนตรีว่าการกระทรวงกลาโหม (พ.ศ. 2500) เป็นนายกรัฐมนตรีหลังจากการทำรัฐประหารรัฐบาลของจอมพลถนอม กิตติขจร (9 กุมภาพันธ์ 2502) พ.ศ. 2506 ดำรงตำแหน่งรัฐมนตรีว่าการกระทรวงพัฒนาการแห่งชาติ และดำรงตำแหน่งนายกรัฐมนตรี จนถึงแก่อสัญกรรม เมื่อวันที่ 8 ธันวาคม 2506

ในด้านการศึกษา จอมพลสฤษดิ์ ธนะรัชต์ ได้สนับสนุนงานการศึกษามากที่สุด โดยได้ริเริ่มจัดตั้งสภาการศึกษาแห่งชาติ เมื่อวันที่ 28 สิงหาคม 2502 เพื่อทำหน้าที่พิจารณาปรับปรุงวางแผน และโครงการการศึกษาของชาติให้เหมาะสม และสอดคล้องกับแผนพัฒนาการเศรษฐกิจและการปกครอง ในส่วนของมหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ สภาการศึกษาแห่งชาติได้อนุมัติให้มหาวิทยาลัยจัดตั้งคณะวิทยาศาสตร์และอักษรศาสตร์ คณะวิศวกรรมศาสตร์ และได้อนุมัติให้เปลี่ยนชื่อคณะเศรษฐศาสตร์ เป็นคณะเศรษฐศาสตร์และบริหารธุรกิจ

เมื่อจัดตั้งสภาการศึกษาแห่งชาติขึ้นแล้ว ได้โอนมหาวิทยาลัยต่างๆ ซึ่งสังกัดกระทรวงต่างๆ มาไว้ที่สำนักนายกรัฐมนตรี ตังแต่วันที่ 2 กันยายน 2502 มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์จึงย้ายสังกัดจากกระทรวงเกษตราธิการ มาสังกัดสำนักนายกรัฐมนตรี การปรับปรุงงานมหาวิทยาลัยต่างๆ โดยรวมมาสังกัดสำนักนายกรัฐมนตรี ย่อมสะดวกในการปรับปรุงวางระดับมาตรฐานได้ทุกทางให้อยู่ในระดับที่ไม่แตกต่างกันมากเกินไปนัก เป็นนโยบายสำคัญยิ่งของจอมพลสฤษดิ์ ธนะรัชต์ ในการปรับปรุงมหาวิทยาลัยให้ได้ระดับมาตรฐาน ดังคำประกาศเกียรติคุณจอมพลสฤษดิ์ ธนะรัชต์ ในการมอบปริญญากสิกรรมและสัตวบาลดุษฎีบัณฑิตกิตติมศักดิ์ เมื่อวันที่ 8 เมษายน 2503 ความตอนหนึ่งว่า

ในฐานะที่ดำรงตำแหน่งนายกสภามหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ แม้เพียงช่วงระยะเวลาอันสั้น แต่ก็ได้สนใจในการศึกษาและกิจกรรมของมหาวิทยาลัยนี้เป็นอันมาก ได้ทำการปรับปรุงกิจการมหาวิทยาลัยเพื่อให้มีฐานะทัดเทียมกับมหาวิทยาลัยในต่างประเทศ เป็นการสนับสนุนส่งเสริมมหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์…เด่นชัด

เมื่อมหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ได้โอนมาสังกัดสำนักนายกรัฐมนตรี นายกรัฐมนตรีจึงดำรงตำแหน่งนายกสภามหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์โดยตำแหน่ง รวมระยะเวลาที่จอมพลสฤษดิ์ ธนะรัชต์ เป็นนายกสภามหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ 4 ปี 4 เดือน 6 วัน (2 กันยายน 2502-8 ธันวาคม 2506)

อนึ่ง ภายหลังที่จอมพลสฤษดิ์ ธนะรัชต์ ถึงแก่อสัญกรรมแล้ว มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ได้รับอนุมัติให้ใช้พื้นที่ของจอมพลสฤษดิ์ ธนะรัชต์ เพื่อการศึกษา วิจัย ได้แก่ ศูนย์วิจัยข้าวโพดข้าวฟ่างแห่งชาติ ซึ่งเป็นศูนย์ศึกษาค้นคว้าร่วมกับกระทรวงเกษตรและสหกรณ์ และสถานีวิจัยสิทธิพร กฤดากร จังหวัดประจวบคีรีขันธ์